ANALITYKA BADANIA

Analiza danych z ankiet badania - część testowa

dr inż. Janusz Rafałko

Badania opinii o lektorach za pomocą ankiety:

"Opinie o wirtualnych lektorach i narratorach generowanych przez sztuczną inteligencję (AI)"

Próba przeprowadzona we wrześniu 2025 roku.

ARTYKUŁ AKTUALIZOWANY WRAZ ZE ZMIENIAJĄCĄ SIĘ PRÓBĄ.

Opinie o wirtualnych lektorach i narratorach generowanych przez sztuczną inteligencję (AI).

W ramach projektu: WIRTUALIZACJA W NARRACJI LEKTORZY I NARRATORZY AI została przeprowadzona testowa / próbna ankieta opinii o wirtualnych lektorach i narratorach generowanych przez sztuczną inteligencję. Obejmowała ona m.in.: częstotliwość oglądania filmów, preferencje (napisy/dubbing), audiobooki, kontakt z AI, ocenę nagrań wygenerowanych przez AI (próbka A) i zrealizowanych przez człowieka (próbka B), subiektywne wskazania, które nagranie było bardziej naturalne, oraz preferencje wyboru lektora.

W ankiecie wzięło udział 94 osoby. Jest to więc zakres testowy ankiety zdradzający pewną tendencję.

Ankietę można podzielić na trzy części:

Profil uczestników ankiety – kto wziął udział (zwyczaje związane z filmami, audiobookami, czytelnictwem, kontakt z AI)

Preferencje uczestników – jak podchodzą do lektorów, wirtualnych głosów i jakie są ich ogólne nawyki

Wyniki porównania nagrań A (AI) i B (człowiek) – oceny jakości, naturalności, wskazania przy wyborze lektora

Ad. 1. Profil uczestników

Większość ankietowanych to Polacy (2 osoby innej narodowości), w wieku od 18 do 24 lat (69 %), lub starsi (31 %). Zdecydowana większość to osoby o wykształceniu wyższym (55 %), lub średnim (44 %), mieszkająca w miastach (72 %). Praktycznie wszyscy posługują się językiem angielskim. Ci, którzy go nie znają to mniej niż 1,5 %. Oprócz angielskiego najpopularniejszymi językami są niemiecki (30 %) i hiszpański (15%).

Ad. 2. Preferencje uczestników

Większość uczestników ogląda filmy/seriale kilka razy w tygodniu i preferują napisy z oryginalnym dźwiękiem lub samą oryginalną ścieżkę dźwiękową. Tylko około co czwarta osoba zadeklarowała, że ogląda je z lektorem. Audiobooki są słuchane rzadko lub tylko od czasu do czasu. Natomiast książki (papierowe/e-booki) są czytane przez zdecydowaną większość (choć w różnej częstotliwości).

Ponad połowa uczestników wprost stawia na ludzki głos jako preferowany podczas oglądania/słuchania treści, ale aż prawie 40% dopuszcza AI jako alternatywę, co pokazuje dużą otwartość przy spełnieniu warunku wysokiej jakości.

Ad. 3. Wyniki porównania nagrań A (AI) i B (człowiek)

Większość badanych miała już styczność z wirtualnymi lektorami, choć poziom doświadczenia jest różny (od „kilka razy” do „wiele razy”) – najczęściej w reklamach, asystentach głosowych, filmach instruktażowych oraz w mediach społecznościowych.

Większość uczestników badania Nagranie A określiła jako sztucznie wygenerowane przez AI (50 %), a Nagranie B jako lektora ludzkiego (także 50 %). Czyli ocena była poprawna. Jednakże przy lektorze AI pewność odpowiedzi była większa niż przy lektorze ludzkim – tu respondenci byli pewni mniej swoich odpowiedzi. Także sporo uczestników nie rozpoznało czy jest to głos sztuczny czy nie i dało odpowiedź niepoprawną, w obu przypadkach to około 36 %. I 12 % nie potrafiło tego ocenić.

Wyniki porównania nagrań są zbliżone. Oba nagrania w prawie w takim samym stopniu były wskazywane jako naturalne, jednak nagranie A (AI) minimalnie częściej uznawano za takie niż nagranie B. W skali ocen jakości Nagranie A uzyskało także nieco wyższą średnią. Nagranie A (AI) uzyskało średnią ocenę jakości 4,16, podczas gdy nagranie B otrzymało średnią ocenę 3,88. Widać przy tym ciekawy kontrast – AI wywołało skrajniejsze pozytywne reakcje, najczęściej było oceniane na 5, a lektor ludzki był oceniany stabilniej, w „bezpiecznej” wysokiej jakości w większości na 4 i 5.

Jeśli chodzi o preferencje wyboru nagrania jako lektora do produkcji, to wyniki są bardzo wyrównane: AI i ludzki lektor mają niemal taki sam łączny poziom poparcia ( ok. 47%), co wskazuje na dużą otwartość badanych na zastosowanie AI w roli lektora. Jednak minimalnie więcej respondentów zdecydowanie wybrałaby nagranie B, czyli głos ludzki jako lektora.

Wniosek: Ze względu na profil uczestników badania, wyniki nie mogą być uogólniane na całe społeczeństwo, ale można zauważyć pewną tendencję. Uczestnicy rozpoznają i doceniają naturalność głosu ludzkiego, jednak głos AI był oceniany odrobinę lepiej. Pomimo tego to właśnie głos ludzki byłby „zdecydowanie” chętniej wybrany lektor do produkcji, co jest także zgodne ze wskazanymi wcześniej preferencjami. Biorąc także pod uwagę to, że ok. 40 % respondentów akceptuje głosy AI i zestawiając to z wynikiem, że 36 % ankietowanych pomyliło głos ludzki z AI, a 12 % w ogóle nie potrafiło tego ocenić, to wykorzystanie AI jako lektorów wydaje się nieuniknione.

AKTUALIZACJA PO OSIĄGNIĘCIU KOLEJNYCH PROGÓW LICZBY ANKIETOWANYCH.